ادریس پلاس دنیایی از اطلاعات پارچه و پرده
پارچه چرم، پارچه‌ای پرکاربرد است که از پوست دباغی شده حیوانات تولید می‌شود. این پارچه عایق، نرم و بادوام است و به همین جهت در تولید پوشاک، لوازم خانگی، کیف و کفش، اکسسوری‌ها، پرده کرکره و درب‌های جمع‌شونده تاشو استفاده می‌شود. پارچه چرم یکی از متنوع‌ترین منسوجات در زمینه طرح، رنگ و درجه است.
پارچه چرم چیست؟
پارچه چرم، پارچه‌ای است که از پوست دباغی‌شده حیواناتی مثل گوسفند، گاو، مار، کروکودیل، کانگورو، فیل، خوک، اسب، آهو، بز، نهنگ، سفره‌ماهی و… تولید می‌شود. این پارچه نرم، ضدآب، دارای قابلیت حفظ گرما و استحکام بالا، مقاوم در برابر رطوبت، دارای کشش بسیار کم و دارای تنوع طرح، رنگ و درجه می‌باشد و کاربردهای فراوانی دارد.
تاریخچه پارچه چرم
انسان‌های اولیه برای پوشش خود از پوست حیوانات به صورت عمل‌آوری نشده و با کرک استفاده می‌کردند، قرن‌ها گذشت تا انسان روش تمیزکردن و دباغی پوست را آموخت و این روش‌ها کم‌کم تکامل یافت.
در ابتدا پوست حیوانات را در برابر آفتاب خشک می‌کردند، سپس با چربی حیوانات آنها را نرم کرده، نمک زده و دودی می‌کردند تا برای تهیه پارچه‌های چرمی آماده شوند.
400 سال قبل از میلاد مسیح، مصریان پوست حیوانات را به وسیله گیاهان دباغی می‌کردند.
امپراطوری رم، بزرگ‌ترین مرکز چرم جهان شناخته می‌شد، بعد از فروپاشی این امپراطوری، کارگران عرب به خاطر به کاربردن چرم در صنایع دستی بسیار مشهور شدند به طوری که تا امروز نیز انواع خاصی از چرم به نام قرطبه، مراکش و اسپانیا که تحت سلطه اعراب بود، معروف هستند.
اروپا در دوره رنسانس به مرکز تجارت و صنعت تبدیل شد و طی قرون 17 و 18، ایتالیا به عنوان مرکز هنرهای چرمی شناخته شد. در اواخر قرن نوزدهم توانستند از کروم برای دباغی استفاده کنند و استفاده از این روش تا به امروز ادامه دارد.
امروزه با وجود اینکه در نقاط دیگر جهان نیز پارچه چرم تولید می‌شود ولی ایتالیا همچنان امتیاز تولید چرم مرغوب را برای خود حفظ کرده است.
کاربردهای پارچه چرم
پارچه چرم کاربردهای زیادی دارد از جمله:
– لباس‌های بیرون‌پوش مثل کت، کاپشن، بارانی، پالتو و همچنین پیراهن، شلوار، مانتو پاییزه، دامن و دستکش
– پوتین، چکمه و کفش
– کیف پول، کیف دستی، کیف سامسونت، کمربند، چمدان و ساک
– پرده کرکره چرمی، درب‌های کشویی یا درب‌های جمع‌شونده تاشو چرمی
– رویه صندلی، مبل، نیمکت، صندلی‌های اتومبیل و…
– از پارچه چرم گاهی برای تهیه جلد کتاب‌های نفیس نیز استفاده می‌شود.
انواع پارچه چرم
پارچه چرم انواع مختلفی دارد:
– چرم اصلی یا اصیل، تمام پارچه‌های چرمی که از پوست حیوانات تهیه می‌شوند را چرم اصلی یا اصیل می‌گویند، فرقی نمی‌کند که از نوع اشبالت یا تاپ گرین یا بازسازی شده باشد.
چرم‌های اصیل به صورت ساده و طرح‌دار تولید شده و از نظر کیفیت و دوام با هم تفاوت دارند، ولی در مقایسه با چرم‌های مصنوعی بسیار بادوام هستند.
– چرم مصنوعی، پارچه‌ای است که در تولید آن از پلاستیک ـ پلی وینیل کلراید یا مواد مشابه آن ـ استفاده می‌شود. تولیدکنندگان برای اینکه جنس و حالتی مانند چرم طبیعی داشته باشد در بافت آن از یک لایه روکش و یک لایه اسفنج استفاده می‌کنند.
این پارچه در انواع بسیار براق تا بسیار مات و بین این دو، در طرح‌ها، ضخامت‌ها و رنگ‌های متنوع تولید می‌شوند. سطح آن منفذدار نیست، نسبت به چرم طبیعی طول عمر کمتری دارد ولی ارزان‌تر و نگهداری از آن راحت‌تر است.
– چرم تاپ گرین، این چرم از لایه بالایی پوست حیوانات تولید می‌شود. تراکم و ظرافت بالای این پارچه آن را بسیار مقاوم و بادوام کرده است. این پارچه در ضخامت‌های متفاوت تولید می‌شود.
– چرم فول گرین، نوعی چرم تاپ گرین است که از بیرونی‌ترین لایه پوست حیوانات تولید می‌شود.
– چرم نبوک، این چرم از پرداخت چرم‌های فول گرین پرزدار، کوتاه، برجسته و ضخیم تولید می‌شود و بافتی مخملی دارد.
– چرم گرین اصلاح‌شده، برای از بین بردن عیب‌های موجود در طرح چرم‌های تاپ گرین آن را تحت عمل‌آوری سایشی قرار می‌دهند، پارچه به‌دست آمده را چرم گرین اصلاح‌شده می‌نامند.
– چرم جیر، این پارچه از پوست حیوانات جوان، تولید شده و پرزدار و صاف است.
– چرم اشبالت، این پارچه را از پوست حیوانات بعد از جداکردن چرم تاپ گرین از آنها تولید می‌کنند و کیفیت و دوام پایین‌تری نسبت به چرم تاپ گرین دارد.
– چرم ورنی، نوعی چرم اشبالت است که با یک پوشش پلی اورتان یا وینیل طرح‌دار شبیه طرح‌های چرم اصیل، پوشانده می‌شود، این چرم از چرم تاپ گرین، سخت‌تر و سفت‌تر است.
– چرم بازیافتی یا پیوندی، از الیاف چرم خردشده که با الیاف پلی اورتان یا لاتکس به هم متصل می‌شوند، تولید می‌شود. دوام این پارچه بسیار کم است.
تشخیص چرم طبیعی از مصنوعی
گاهی چرم مصنوعی به‌گونه‌ای تولید می‌شود که تشخیص آن از چرم طبیعی مشکل می‌شود، برای تشخیص آن می‌توان از نکات زیر استفاده کرد:
– چرم طبیعی نرم و انعطاف‌پذیر و چرم مصنوعی خشک است.
– ضخامت و سطح چرم طبیعی یکسان نیست درحالی‌که چرم مصنوعی ضخامتی یکسان دارد.
– پشت چرم طبیعی، پرزدار است و پشت چرم مصنوعی، توری است.
– چرم طبیعی در برابر حرارت بوی شبیه موی سوخته می‌دهد و نیم‌سوز می‌شود ولی چرم مصنوعی بوی پلاستیک می‌دهد و می‌سوزد.
– قیمت چرم طبیعی بالاتر از چرم مصنوعی است.
نحوه نگهداری و شست‌وشوی پارچه چرم
برای شست‌وشوی پارچه چرمی در مرحله اول باید به برچسب لباس دقت کرد.
برای تمیزکردن آن می‌توان از برس یا پارچه مرطوب استفاده کرد.
استفاده از اسپری‌ها و براق‌کننده‌های مخصوص چرم به ماندگاری بیشتر آن کمک می‌کند.
شست‌وشو و اتوکشی آن توسط خشک‌شویی انجام شود، بهتر است، در صورت نیاز می‌توان با انداختن یک پارچه نازک روی لباس، و با درجه حرارت پایین آن را اتو کرد.
شستن لباس با دست بهتر از شستن با ماشین لباس‌شویی است. استفاده از آب سرد و صابون مخصوص چرم به حفظ کیفیت لباس کمک می‌کند.
لباس‌های چرمی نباید به مدت زیادی در معرض نور خورشید قرار گیرند.
برای نگهداری لباس‌های چرمی به مدت طولانی بهتر است به سطح آن واکس مخصوص چرم زده شود و در یک سطح صاف و تاریک، به دور از رطوبت و گردوغبار، بدون تا کردن قرار گیرد.
